کوتاه مینویسم واقعاً عصبانیم نمیدونم باید به کی گیر بدم به خودم؟ به جامعه؟ به فرهنگمون یا به اقتصادمون؟؟؟؟

یه خبر خوندن دلم پیچ خورد واقعاً.  تیترش اینه :

استقبال از طرح کتابخوانی «خندوانه»/ ۵۵۰۰ کتاب دیجیتال فروخته شد

منبعش هم اینجاست

نمیدونم کجاش خوشحالی داره وقتی یک برنامه که میلیونی بیننده داره فقط تونسته ۵۵۰۰ تا دونه کتاب بفروشه؟

فقط باید گریه کرد به حال فرهنگ اون جامعه. همین و بس.

حالا هی برید پیتزا و فلافل و کوفت و آت آشغال بخورید و با پولاتون تو خیابانون ویراژ بدین و پول بنزین بدین عوض اینکه فرهنگتون رو ببرین بالاتر. راستی یادم رفت پول اینترنت هم بدین بابت تلگرام و بقیه پیغام رسانها که از جوکها عقب نمونین.

فکر میکنم اون ۵۵۰۰ نفر هم جو گیر شدن کتاب خریدن.

چند وقتی هست تو لیندکین بین کاربران بطور مشخص ایرانی یه سری نقل قول رد و بدل میشه و اکثراً هم به رهبران و مدیران شرکتهای بزرگ دنیا منسوب میشه من واقعاً نمیدونم اون شخصیت چنین حرفی زده یا نه و یا اصلاً برفرض هم زده باشه آیا اون حرف درست بوده یا نه. چیزی که خیلی من رو در تعجب فرو میبره حماقت بی حد و مرز یکسری به اصطلاح تحصیل کرده هست که اینطور صحبت ها رو سرلوحه زندگی خودشون قرار میدن و اتفاقاً ضربات سنگینی رو در دراز مدت به خودشون میزنند شاید اگه ۱۰ سال پیش یکی از این حرفها میزد و من شنونده میبودم خیلی تحت تاثیر قرار میگرفتم و حتماً پیش خودم میگفتم عجب آدم موفقی کما اینکه واقعاً اینطوری هم برام اتفاق افتاده بوده اما بعد از گذشت ۱۰ سال و مشاهده سرنوشتون بعد از ۱۰ سال به جد میتونم بگم این مهملاتی که بعنوان جملات موفقیت و کامیابی امروز بین جامعه ایرانیها داره رد و بدل میشه چیزی جز پوچی و بی خودی خوش بودن نیست!

همین الانی که دارم این متن رو مینویسم یکی از این عکسها رو بصورت نقد از لیندکین کپی میکنم و اینجا میذارم :

چرت و پرت

این جمله چی میگه : نقش یک رهبر کنترل افرادش و یا بربالای هرچیزی ایستادن نیست(نباید همه چیز را بداند) بجای آن باید راهنمایی کند و انرژی بدهد و شوق ایجاد کند.

اینکه واقعاً این حرف رو آقای جک ولچ زده باشه یا نه یک طرف ماجراست طرف دیگر ماجرا این هست که این حرف چقدر میتونه درست باشه!

بیایید یه نگاه به شرکتهای بزرگ آی تی بکنیم :

مایکروسافت, بیل گیتس بعنوان یکی از موسسان و رهبر این شرکت خود یک برنامه نویسی ارشد بود و تا سالیان متمادی برروی تمامی اجزای سیستم اشراف داشت(بر بالای همه چیز ایستاده بود)

اپل, استیو وزنیاک بعنوان کمک موسس شرکت اپل برروی همه چیز اشراف داشت و عملاً اپل پیشرفت فنیش رو مدیون یکی از موسسان خودش هست و نه کارمند شرکتش!!! و البته استیو جابز هم بعنوان بازاریاب و طراح خودش کارهاش رو میکرد و نه کارمندش!!!

اوراکل, دومین شرکت نرم افزاری دنیا بعد از مایکروسافت که موسس اون آقای لری الیسون بوده ایشون هم برنامه نویس شرکت خودش بوده و اتفاقاً هنوز معماری سیستمش رو خودش طراحی میکنه.

به نظرتون واقعاً میشه به نقطه بالایی رسید بدون تلاش و زحمت؟ فقط با رهبری کردن گروه و مذخرف گفتن؟به نظر من که نمیشه.

نکته اخلاقی :

این مذخرفات جایی خریدار داره که تنبلی بیداد کنه و کسانی پیرو این مهملات میشن که آدمهای تنبلی باشند و به نظر شخصی خودم کسی که تنبل باشه و بخواد مثل زالو زندگی کنه طبعاً جامعه رو هم میخواد تبدیل به جمعی از زالو ها بکنه.

دلیلی که تو ایران ما واقعاً پیشرفت چشمگیری نمیکنیم شاید بخاطر همین دست نگاههای زالو گونه به جامعه هست.

این مطلب رو عیناً از روزنامه شرق کپی میکنم اینجا چون شدیداً بهش اعتقاد دارم و اینکه میخوام تو آرشیوم باشه.

الف) پر واضح است که سواد به معنی خواندن و نوشتن یا تحصیلات‌عالی و آکادمیک، مراد نیست. سواد را که به معنی دانستگی و جویای ادراکی نو در میان دانسته‌های دیگران‌بودن بگیریم، خواهیم دید چه‌بسیار مهندسانی که در رشته‌شان دکترا گرفته‌اند یا بسیار پزشکانی که تخصص و فوق‌تخصص دارند، اما به غایت بی‌سوادند. چندسال پیش دوستی اصرار داشت مسئولیتی را در یکی از نشریات لایف‌استایل [سبک زندگی] برعهده بگیرم. به او گفتم آن جنس کاری که تو از من می‌خواهی با کم‌سوادی مخاطبت نمی‌خواند. اتفاقا گفت غالب مخاطبان ما پزشک و… هستند. بدیهی است دکتر و فوق‌لیسانس و… که فرهنگ و سواد فرهنگی و دانسته‌های جمعی او از هضم رابع گذشته باشد و شوق به تحصیل این دانستن و… در زمان و ذهنش جایگاهی ندارد، آدم باسوادی نیست.

ب) کم‌سوادیم چون تیراژ کتاب در ایران بدل به یک جوک دست‌سوم بی‌مزه شده که دیگر تذکردادن و بحث‌کردن و… هم در آن بی‌اثر است. این تیراژهای ۵٠٠، ۶٠٠ تایی که برخی مربوط به کتب اشخاصی است که حداقل نیم‌قرن است می‌نویسند یا ترجمه می‌کنند، بیانگر کم‌سوادی ما و مؤید این نکته است که با دانستن و فهم فرهنگی بیگانه‌ایم.
ما کم‌سوادیم چون حتی بخش فرهنگی طبقه متوسط شهری نیز فیلم‌های روز یا دیروز سینمای جهان را پیگیری نمی‌کنند. لازم نیست مردم دغدغه سینمایی داشته باشند. ما مشتری سریال‌های ترکی هستیم. به همین سادگی.

تأسف‌آور‌تر از این تیراژهای مضحک، تلاش رسما مذبوحانه مؤلفان و مترجمان است که در این وانفسا بدل شده‌اند به ویزیتور و مشتری‌جورکن و بازاریاب درجه ششم کتاب‌های خود! و بیا و ببین چه دست‌وپاهایی که نمی‌زنند در فضای مجازی و فضای مطبوعات و… که شاید بتوانند چهار نفر را متقاعد کنند به خرید کتابشان. شأن مترجم و مؤلف هم در این میان گم‌گشته‌ای بیش نیست. رسما شوخی است. ناگفته پیداست که در فضای اینترنتی هم دوستان اغلب لایک می‌کنند و کتابی نمی‌خرند و این مسئله، به درام بلکه به تراژدی کتاب و سواد و فرهنگ در کشور ما رنگ کمدی هم می‌زند. کمدی سیاه یا طنز تلخ؟ کدام تعبیر را می‌پسندید؟

ج) ما کم‌سوادیم. چون نه عموم که حتی بخش فرهنگی طبقه متوسط شهری نیز فیلم‌های روز یا دیروز سینمای جهان را پیگیری نمی‌کنند. قطعا از آغاز دهه ٩٠ دیگر هیچ تبی در این زمینه در اجتماع قابل رؤیت نیست. دوستی را می‌شناسم که فیلم‌های سینمای جهان را از او می‌گیرم. مغازه‌ای کوچک داشت در فرهنگی‌ترین خیابان تهران. آن را بست. خودش می‌گفت لازم نیست مردم دغدغه سینمایی داشته باشند. بر فرض ٢٠٠ فیلم قابل بحث تاریخ سینما یا صد فیلم مطرح جهان یا… را بخرند. اگر ١٠ فیلم بر‌تر سینمای جهان و هرسال چندفیلم روز را می‌خریدند، من یک طبقه از این پاساژ را به‌نام ‌زده بودم! ایراد از دانلود هم نیست. ما مشتری سریال‌های ترکی هستیم. به همین سادگی. تیتر روزنامه‌ها را اگر در هفته‌های اخیر بازبینی کنید، لابه‌لای آن مکرر به وضعیت بد اقتصادی سینمای ایران اشاره شده. مردم ما سینما هم نمی‌روند. دلیلش هم فقط سانسور یا… نیست. دغدغه یا حوصله‌اش نیست.

د) به گمانم استفاده کالاهای فرهنگی اعم از فیلم، کتاب، ‌موسیقی، تئا‌تر و… هیچ‌گاه از بدل به عادت روزانه ما نشده. نمی‌گویم دغدغه یا دل‌مشغولی یا علاقه…، نه. یک عادت ساده اما نهادینه‌شده. از این‌رو اگر در سایر نقاط جهان تکنولوژی فراگیر می‌شود، عادات فرهنگی سر جای خود، با‌‌ همان قوت باقی می‌ماند اما در ایران ماهواره و اینترنت جایگزین کتاب، سینما، تئا‌تر و… می‌شود.
ما کم‌سوادیم چون اگر شلواری در آن سوی جهان با خشتکی در حوالی زانو و کمری در زیر باسن مد شود، با چنان سرعتی میان بخشی از ما فراگیر می‌شود که حیرت می‌کنی. گویی با یک کلیک، نصب در محل، تحویلت می‌دهند اما اگر از ظهور کتاب الکترونیکی در جهان سال‌ها بگذرد، اینجا ژست و پز آن را هم نمی‌بینی.

اظهرمن‌الشمس است که ما در فضای سایبری دنبال کتاب و فیلم و… نیستیم. ما آنجا کم‌سواد، جوزده و سطحی، صرفا زمان را سر می‌بریم و وقت می‌کشیم. حتی این موج‌سواری ما در‌‌ همان حوزه هم عیان است. در سال ٩٣، رسما فیس‌بوک از مد افتاد و اینستاگرام مد شد. (دقت کنید، مد شد.)
ه) ما کم‌سوادیم چون بر فرض مثال اگر شلواری در آن‌سوی جهان با خشتکی در حوالی زانو و کمری در زیر باسن، مد شود، با چنان سرعتی میان بخشی از جماعت ذکور ما فراگیر می‌شود که حیرت می‌کنی. گویی با یک کلیک، نصب در محل، تحویلت می‌دهند اما اگر از ظهور e-book (کتاب الکترونیکی) در جهان سال‌ها بگذرد، اینجا انگار حتی بویی یا ادایی یا ژست و پز آن هم راه نمی‌یابد.

و) ما مردم کم‌سوادی هستیم. تیراژ مطبوعات در ایران به خودی‌خود یک طنز تمام‌عیار است. ملاحظه‌های مطبوعاتی و پرهیزهای حرفه‌ای اجازه نمی‌دهد و گرنه اگر تیراژ قابل اعلام و اعلان باشد، خواهید دید با جمع‌زدن تیراژ دو، سه روزنامه وزین قابل بحث کشور به عددی می‌رسیم که بیشتر مناسب صرفا یکی از مناطق ٢٢ گانه تهران است! نه کل تهران و نه سراسر کشور. همه ماجرا هم به فضای بسته و سانسور و… ربط ندارد. از روز ازل در مطبوعات در ایران تا امروز کمتر دوره‌ای فضا باز و آماده روزنامه‌نگاری بوده است. شاید در مجموع دو سال فضای مناسب داشته‌ایم. پس محدودیت‌ها همیشه بوده‌اند اما این بی‌اقبالی از سوی مخاطب مشخصا از دهه ٩٠ عیان است و نتیجه چنان شده که گاهی آدم می‌اندیشد قلم‌زدن در مطبوعات یک خودگویی و خودخندی بیش نیست.

مؤخره: یقه تکنولوژی را نگیریم و بی‌سوادی خود را در همگامی با سرعت روز جهان پنهان نکنیم. این اینترنت‌های کلنگی ما که حتی ١٢٨ آن را هم سرویس‌دهنده محترم با یک کرور آدم، اشتراکی در اختیارمان می‌گذارد و مدام کَمیت لنگی دارد و هزار مصیبت، با اینترنت در هیچ‌کجای جهان قابل‌قیاس نیست. اما به تیراژ کتاب در کشورهایی که سرعت نتشان رنگ از رخسار نید فور اسپید می‌برد، نگاهی بیندازید. به تیراژ مطبوعات در همین پاکستان بنگرید. به فروش فیلم‌ در سایر کشور‌ها نظری کنید. به رونق تئا‌تر، به اوضاع موسیقی، به….

ما افراد کم‌سوادی هستیم. یک‌بار هم که‌ شده وضع اسفبار خود را ببینیم، توجیه نکنیم. از دولت و وضعیت ارض و سما شکوه نکنیم، بر نهان و آشکار خود چشم بگشاییم و با اعتراف به واقعیت، گام اول را جهت تصحیح خود برداریم.

نوشته : علی میرمیرانی در روزنامه شرق

*عنوان مطلب چیز دیگری بوده اما من این عنوان را بیشتر میپسندم.

امروز جایی بودم که میبایست تجربه خودم رو در تدریس به اشتراک میذاشتم, غرق کار بودم و وقتی کار تمام شد و موقع خداحافظی شد یکی از کسانی که اونجا بود باب صحبت رو باز کرد مبنی بر تعریف و تمجید! بعد با حالت کنجکاوانه ایی پرسید که تیزهوشان دبیرستان میرفتی. من خنده ایی کردم و گفتم کارنامه مم چیزی غیر از این به من میگه و اون شخص با حالتی توام با ناباوری و تمسخر به من نگاه کرد و گفت برنامه نویسی خیلی دیدم اما مثل شما نه!

چیزی نگفتم و با خنده از این فاجعه فرهنگی رد شدم مثل بقیه مشکلات فرهنگی که فقط میشه بهشون لبخند زد اما گفتم شاید اینجا برا خودم بنویسیم بلکه آروم تر بشم.

بله من همون شاگرد متوسط کلاسهای درس دوران دبیرستان کشورم هستم که هیچوقت با خیلی از مفاهیم درسی که جلوش گذاشتن ارتباط برقرار نکرد نه اون موقع که ۱۵-۱۶ سالم بود و نه حتی حالا که دوباره برمیگردم و نگاه میکنم به گذشته. مشکل اصلی فقط این نبود در کنارش کاراکترهای عجیب و غریب برخی از اساتید هم هنوز برام نامفهومه و اینکه خودشون هم نمیدونستن که ما چرا اینهمه باید مطلب غیرمرتبط رو یه جا بخونیم در حالی که قراره کمتر از ۴ سال در بدبینانه ترین حالت همه اونها رو فراموش کنیم.

بله من دقیقاً همون پسربچه ایی بودم که شاید بالغ بر ۱۰ سال پیش به طرز مسخره ایی در کنکور پایین ترین نمرات ممکن رو کسب کرد تا خیلیها به زعم خودشون فکر کنن این پسر به درد هیچکاری نمیخوره. اما بعد از گذشت ۱۰ سال و نگاه کردن به کارنامه خودم حداقل خودم که خیلی ازش راضیم و فکر میکنم فقط همین مهمه!

اما سطحی نگری که در جامعه ما وجود داره دردآوره اینکه همه یک عدد متر دست گرفتن و تواناییهای شما رو با اون اندازه میگرند به زعم این دسته از افراد, شما اگر رتبه زیر ۱۰ کنکور باشی این خیلی عالیه چون شما میتونی همه کار بکنی اما من دقیقاً نقض این حرف رو چندوقتی هست دارم میبینم که البته اگر به چشم هم نمیدیدم برام مهم نبود چون بهش اعتقادی ندارم.

من نمیدونم این ابزار سنجش ما ایرانیها از کجا اومده و چرا تداوم پیدا کرده با وجود عواقب ناخوشایندی که برروی جامعه ما گذاشته. مثلاً نگاه کنید همین الان شما کافیه یه وسیله خیلی ساده تون تو خونه خراب بشه اگر اون وسیله گارانتی داشته باشه و به شرکت گارانتی زنگ بزنین که براتون تکنسین بفرسته به این تناقض احتمال خواهید رسید که اون آقا/خانم تکنسین طبعاً چون براساس متر جامعه مجبور بوده بزرگ بشه پس حتماً یه لیسانسی چیزی از یه جایی برا خودش جور کرده (تا اینجا مشکلی نیست) مشکل از جایی شروع میشه اون تکنسین بزرگوار خودش رو متخصص در امور جاریه میدونه غافل از اینکه حتی معنی کلمه تکنسین رو هم نمیدونه چه برسه به اینکه تخصصی داشته باشه در زمینه مربوطه و اگه کمی تعارف به ریشش بمالید و براش چایی,قهوه ایی چیزی بیارید میتونه براتون ادعا راه اندازی یک کارخونه از وسیله مذکور رو هم بکنه! اینطور سطحی نگریها نشات از نبود یه سیستم نخبه گرای درست در سطح جامعه هست و فقط سیستم آموزش مقصر نیست این تک تک ما هستیم که مقصر اینطور سطحی نگری هستیم.

دقیقاً مشکل اینجاست که آدم وقتی درس میخونه اولین چیزی رو که باید بفهمه اینه که هرچی بیشتر میفهمه بیشتر به نادادن بودن و غافل بودن خودش باید پی ببره و کمتر ادعا کنه و درشتی کنه و یا متر دست بگیره برای اندازه گرفتن تواناییهای بقیه.

من فکر میکنم کلاسهای دانشگاهی ما یه کلاس اصول و فلسفه اخلاق و موازین حرفه ایی بودن کم داره چیزی که صبح تا شب به خیلی از هموطنانمون گوشزد کنه که شما اگه اینو خوندی تازه رسیدی اول خط یعنی اول نقطه نادانی یعنی جایی که باید خیلی از معیارهای جامعه عوام رو کنار بذاری و به عقلت رجوع کنی. اما ظاهراً در کنار اینکه خیلی به علم بعضی ها اضافه نمیشه از بعضی چیزهای دیگه شون هم ظاهراً داره کم هم میشه.

در کنار بحث اخلاق و فلسفه به نظرم یکی از دلایل عدم پیشرفت واقعی جامعه من  از همین در هپروت “سطحی نگری در عمق” بودن نشات میگیره جایی که ما باید به این باور برسیم که بابا ما واقعاً عقبیم باید بجنبیم تا به یه جایی برسیم اما فعلاً مدرک رو عشق است! اتیکتهای واهی رو عشق است!

جای دوری نمیرم و مثال از همین صنعت نداشته نرم افزار میزنم : نگاهی کنید به اکو سیستم های نرم افزارهای اپن سورسی که در کل دنیا تشکیل میشه و کلی سرمایه جمع میکنن, حالا از اینور هم به اکو سیستم نرم افزارهای کماکان بسته وطنی نگاه کنید که فقط خرج تراشی میکنن.

فکر میکنم دیگه بس باشه.

پ.ن : توسعه گر نرم افزار با برنامه نویس فرق داره.